Uzaya gitmek, göz kamaştırıcı bir deneyim olabilir, ancak astronotların uzayda geçirdikleri zamanın ardından yaşadıkları sağlık sorunları unutulmaz. Milli Uzay Programı kapsamında Türkiye'nin ilk astronotu olacak Alper Gezeravcı'nın Uluslararası Uzay İstasyonu'na gönderilme hazırlıkları devam ederken, uzay yolculuklarının insan vücudu üzerindeki etkileri üzerine önemli bilgiler ortaya çıkıyor.

Uzay yolculuğunun ilk anları, roketin hız kazanması ve G-kuvvetinin etkisiyle birlikte bilinç kaybı riskini barındırır. Roketin hızlanma sırasında vücuda uygulanan kuvvet, normal ağırlığı dört katına çıkararak astronotların koltuklarına çakılmasına neden olur. G-kuvveti kanın ayaklara itilmesine yol açar, bu da bilinç kaybına neden olabilir.

Uzayda geçen ilk günlerde astronotlar, iç kulaktaki yerçekimi azlığı nedeniyle denge kaybı, koordinasyon zorluğu, yön duygusu eksikliği ve bulantı gibi sorunlar yaşarlar. Bu, iç kulaktaki yerçekimi azlığının vücut üzerindeki etkilerinden kaynaklanır.

Astronotlar, uzay kapsülü içinde geçen süreçte yüzde şişmesi gibi fizyolojik değişikliklere de maruz kalırlar. Uzayda, sıvılar vücudun üst kısmında birikir ve bu durum yüzde şişmelere neden olabilir. Ayrıca, uzayda görme duyusunda bozulma gibi etkiler de gözlemlenebilir.

Uzun süreli uzay yolculuklarında, yerçekiminin olmaması nedeniyle vücutta kas ve kemik erimesi başlar. Yapılan deneylerde, sıçanlarda 7-10 gün içinde bazı kaslarda üçte bir oranında erime gözlemlenmiştir. Ayrıca, kemiklerde de erime olur ve bu durum uzun süreli uzay görevlerinde astronotların yürüme güçlüğü çekmelerine yol açabilir.

Uzayda geçen süreçte astronotlar, aydınlık-karanlık döngüsünün altüst olması nedeniyle uykusuzluk yaşarlar. Uzayda yörüngeye yerleştirilmiş bir kapsül içinde her 90 dakikada bir gün doğumu ve gün batımına tanık olmaları, normal bir uyku düzenine uyum sağlamayı zorlaştırır. Bu nedenle, astronotlar için karartılabilen uyku kompartımanları oluşturulmuş ve LED aydınlatma sistemleri kullanılmaktadır.

Uzay yolculuğunun bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkileri de vardır. Uzayda akyuvarların mikroplara karşı savaşma gücü azalır, ancak yapılan araştırmalarda kanser riskinin uzayda daha fazla olmadığı belirlenmiştir.

Uzun süreli uzay yolculuklarının sonunda, astronotlarda depresyon riski artar. Uzun süre kapalı ve dar bir alanda izole bir şekilde yaşamak, psikolojik sorunlara neden olabilir. Bu nedenle, uzay görevleri için astronot seçimi büyük bir önem taşır. NASA, uzun süreli uzay yolculuklarının etkilerini daha ayrıntılı incelemek amacıyla gelecek yıl uluslararası uzay istasyonunda bir yıl süreli bir çalışma planlamaktadır.